Wiadomości o olejach, dobór oraz wymiana

Dobór właściwego oleju oraz jego wymiana to podstawowe czynności, które musi umieć wykonać każdy motocyklista, chcący samodzielnie serwisować motocykle we własnym zakresie. Im motocykl jest eksploatowany w trudniejszych warunkach, tym bardziej taka wiedza się Wam przyda. Dziś prezentujemy jeden z kilku najbardziej wartościowych artykułów, nadesłanych przez czytelnika MotoX.com.pl na konkurs Shell Advance.

Dobór właściwego oleju, klasyfikacja, funkcje i praktyczne porady:

1. Funkcje jakie pełni olej w silniku:

a. Rola oleju jako środka smarnego polega na wytworzeniu na całej powierzchni silnika cienkiej warstwy oleju zwanej filmem olejowym. Ma ona za zadanie rozdzielić dwie powierzchnie poruszające się względem siebie, aby nie dochodziło do bezpośredniego tarcia, które powoduje szybkie zużycie części, a po dłuższym czasie zatarcie silnika.
b. W niektórych silnikach pełni rolę chłodzącą. Po odebraniu elementom silnika ciepło, odprowadza je przechodząc przez chłodnicę.
c. Dobrej klasy olej zawiera środki czyszczące i konserwujące silnik. Są to detergenty, które wymywają osady z silnika i pozostawiają je na filtrze oleju. Dodatkowo oleje zawierają środki, które konserwują nasz silnik i pozwalają na dłuższą i wydajniejszą pracę.
d. Kolejnym bardzo ważnym zadaniem, które spełnia olej jest  uszczelnienie. Gdyby nie było cienkiej warstwy oleju w pod pierścieniami, motocykl nie miał by takiej kompresji, ponieważ część gazów z komory spalania przedostawałaby się do wnętrza skrzyni korbowej.

2. Kontrolowanie stanu oleju i filtra:

a. Właściwa ilość oleju powinna znajdować się pomiędzy wartością MIN (minimalną), a MAX (maksymalną). Jeżeli zbliża się do wartości minimalnej, należy dolać oleju.
b. W silnikach jest rzeczą normalną zabieranie małych ilości oleju, lecz jeśli silnik zabiera duże ilości oleju, to znaczy, że jest w złym stanie i czeka go remont.
c. Filtr oleju powinien zawsze oczyszczać olej, ponieważ w nowoczesnych silnikach luz pomiędzy poszczególnymi elementami jest na tyle mały, że każdy osad wpływa ujemnie na trwałość i prace silnika. Dlatego należy wymieniać filtr oleju, gdy się zabrudzi  lub najlepiej co wymianę oleju (zależy od tego, jak często wymienia się olej). Najczęściej należy wymieniać filtr oleju w silnikach, gdzie jednym olejem jest smarowny silnik i sprzęgło czyli w 4T.

3. Jaki olej najlepszy:

Najlepszym olejem jest olej w pełni SYNTETYCZNY. Oleje syntetyczne w porównaniu z mineralnymi potrzebują połowy czasu, który potrzebują oleje mineralne na to, aby nasmarować najodleglejsze miejsca w silniku. Oleje te mają niższą lepkość w niskich temperaturach, dzięki temu na uruchomienie zimnego silnika wymagana jest mniejsza moc i natężenie prądu. Syntetyki charakteryzują się także większą odpornością na utlenianie w wysokich temperaturach, dzięki czemu mają mniejszą skłonność do tworzenia szlamów i osadów w silniku. Oleje te mają także mniejszą lotność, a co za tym idzie ich zużycie jest stanowczo mniejsze. W porównaniu z olejami mineralnymi, syntetyki mają mniejszy współczynnik tarcia, co powoduje zwiększenie mocy silnika i poprawienie takich parametrów jak przyspieszenie a także zużycie paliwa. Oleje syntetyczne mają największe zakresy lepkości i najwyższe klasy jakości. Najdłużej utrzymują swoje parametry.

4. Klasyfikacja lepkościowa:

a. Aby ułatwić optymalny dobór lepkości oleju do określonego typu silnika i warunków klimatycznych, Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych (SAE) opracowało system klasyfikacji lepkościowej.
Na ówczesnym rynku  mamy oleje wielosezonowe i są one oznaczone podwójną symboliką np. 10W40 . Pierwsza wartość oznacza smarowanie silników w niskich temperaturach (W- winter). Im niższa wartość przed W, tym olej może być stosowany w niższych temperaturach otoczenia. Druga wartość oznacza smarowanie silnika w wyskocz temperaturach. Im wyższa wartość za W, tym olej może być stosowany w wyższych temperaturach.
b. Tabela klasyfikacji lepkości:

5. Wskaźnik lepkości:

Jest to wskaźnik który określa zmiany lepkości oleju wraz ze zmianą temperatury. Im wyższy wskaźnik lepkości tym mniejsza następuje zmiana lepkości wraz ze zmiana temperatury. Wysokiej jakości olej powinien charakteryzować się wysokim WJ, około 130.

6. Klasyfikacja jakościowa:

Normy API (American Petroleum Institute). Są normy amerykańskich konstruktorów samochodów. Najwyższymi poziomami wymagań charakteryzują się obecnie kategorie API SM dla silników benzynowych.

7. Olej a docieranie:

Docieranie w silniku polega na dopasowaniu się wszystkich elementów do siebie, głównie pierścieni tłokowych do gładzi cylindra. W tym czasie wszystkie nierówności muszą być starte i wzajemnie dopasowane. Olej syntetyczny posiada wiele dodatków  zmniejszających tarcie, a co za tym idzie docieranie trwa dłużej, a w rezultacie silnik ma mniejszą moc i nie jest tak dopasowany. Dlatego zaleca się w fazie docierania stosowanie oleju mineralnego, który ma minimalną dawkę dodatków i o wiele mniej zmniejsza tarcie.

8. Wymiana oleju:

a. Jako pierwszą czynność należy zagrzać silnik, tak aby zagrzał się, olej a co za tym idzie stał się rzadszy i płynniejszy, wtedy więcej się go zleje.
b. Należy odkręcić korek wlewu, wtedy olej będzie spływał szybciej.

c. Najpierw spuszczamy olej ze zbiornika w ramie (w motocyklach, które posiadają olej w ramie np. Yamaha). W tym celu odkręcamy śrubkę która znajduje się zaraz nad osłoną silnika. Jeżeli nie mamy zbiorniczka w ramie to od razu zlewamy olej z bloku silnika.

d. Gdy ścieknie cały olej z ramy przystępujemy do zlewania oleju z bloku silnika. Aby to zrobić należy odkręcić śrubę znajdującą się pod silnikiem.

e. Jeżeli olej przestał lecieć, najlepiej jest przekręcić kilka razy starterem silnik tak, aby reszta oleju zalegająca w pompie i innych miejscach mogła także spłynąć.
f. Ostatnią rzeczą którą musimy odkręcić jest dekielek z filtra oleju który, znajduje się po prawej stronie silnika, zaraz obok pompy wody. Odkręcamy śruby i wyciągamy zużyty filtr.

f. Na końcu wkładamy nowy filtr oleju, zakręcamy pokrywkę, śrubę u spodu silnika i śrubę ze zbiorniczka w ramie (jeżeli mamy). Gdy te czynności zostały wykonane nalewamy nowy olej (tyle żeby było w połowie stanu).

Przygotował: Maciej Nocoń (konkurs Shell Advance)